اصلاً حواست بهم هست؟
دارم باهات حرف می‌زنم ها!
لطفاً وقتی حرف می‌زنم بهم نگاه کن!
بذار حرفم تموم بشه، این‌قدر وسط حرفام نپر!
کی از تو نظر خواست؟!
اصلاً پشیمون شدم همون بهتر که حرف نزنم!
یکی از مهم‌ترین مهارت‌ها در روابط بین فردی مهارت گفت‌وگوی سالم و در واقع گوش دادن فعال و صحیح است.
این جملات و خیلی جملات دیگر که بارها از زبان اطرافیان شنیده‌ایم، نشان‌دهنده این است که ما اصلاً شنونده خوبی نیستیم و یا برای گفت‌وگو کردن به طور صحیح عمل نمی‌کنیم.
اغلب اوقات بسیاری از مسائل، ناراحتی‌ها، دلخوری‌ها و سوءتفاهم‌ها فقط با گفت‌وگو در مورد آن و بیان صحیح احساس و از آن‌طرف درست شنیدن و پرهیز از قضاوت زود هنگام و ذهن‌خوانی به راحتی قابل حل و فصل شدن است.
متأسفانه از آنجا که افراد مهارت گفت‌وگو را یاد ندارند و یا با یکدیگر درست حرف نمی‌زنند و یا به‌طور کلی حرف زدن را مؤثر نمی‌دانند؛ راحت‌ترین راه را که سکوت است انتخاب می‌کنند.
در نتیجه کلی موضوعات و مسائل حل نشده در هر رابطه دارند که چون در مورد آن‌ها صحبت نکرده‌اند و برای آن‌ها حل نشده، مرتب پازل‌های به‌هم ریخته که همان موضوعات و ذهن مشغولی‌هایشان است را با خود حمل می‌کنند و عموماً این فشار روانی موجب آسیب‌هایی به روابط آن‌ها شده و احتمال دچار شدن فرد به افسردگی را نیز افزایش می‌دهد.
شعار سازمان بهداشت جهانی در سال ٢٠١٧ «با من سخن بگو» (با من حرف بزن) بود.
این شعار از اهمیت وقت گذاشتن طرفین برای حرف زدن با یکدیگر و جدی گرفتن حرف‌های ناگفته که منجر به افسردگی می‌شود، می‌گوید.
در واقع افراد وقتی مهارت گوش دادن فعال را می‌آموزند و در تعاملات به آن عمل می‌کنند، به طرف مقابل خود در رابطه این پیغام را انتقال می‌دهند که «حال تو برایم مهم است و برای اینکه زودتر پازل روانی به‌هم ریخته‌ات نظم بگیرد، شنونده خوبی برایت می‌شوم تا نگذارم موضوعات ساده، رابطه‌مان را خراب کند...». اینجاست که به معجزه گفت‌وگو که خود نیمی از درمان است باید اعتراف کرد؛ چرا که صرف بیان شدن و ابراز موضوعات، فشار روانی زیادی را از فرد بر طرف می‌کند که این مهم به تنهایی به سلامت رابطه کمک زیادی می‌کند.
اما اصول گوش دادن که بهتر است همه آن را یاد بگیریم و در روابطی که حفظ و بقای آن برایمان مهم است، به طرف مقابل آموزش دهیم و خود نیز در ابتدا شنونده خوبی باشیم بدین ترتیب است:
*برای گفت‌وگو روبه‌روی هم بنشینید و از راه دور و با صدای بلند حرف نزنید.
*حتماً با گوینده تماس چشمی داشته باشید.
*مشغول صحبت با موبایل و شنیدن اخبار، روزنامه و... نباشید؛ یعنی سراپا گوش باشید.
*در طول حرف زدن طرف مقابل با کلمات تأییدی و حرکات سر و صورت نشان دهید دارید با دقت به حرف‌هایش گوش می‌کنید و به فکر آماده کردن جواب نباشید تا روی شنیدن تمرکز کامل داشته باشید.
*قضاوت و پیش داوری و ذهن‌خوانی نکنید و بگذارید گوینده همه حرف‌هایش را بگوید و صحبت‌هایش تمام شود.
*پس از تمام شدن حرف‌های طرف مقابل، به او انعکاس بدهید و تلاش برای همدلی و درک حالش داشته باشید و دنبال نصیحت و راهکار دادن هم نباشید؛ چرا که شاید او فقط دنبال همصحبتی و به قولی درد دل بوده و نیازی به نظر ما نداشته باشد.
*و در آخر اگر گوینده از شما کمک، راهنمایی یا مشورت خواست و شما در آن حوزه اطلاعات و یا نظری مناسب و منطقی داشتید به او کمک کنید در غیر این‌صورت او را به کسی که بتواند راهنمایی درستی داشته باشد هدایت کنید.
در ضمن وقتی شنونده موفقی هستید که رازدار و مراقب اعتماد اطرافیان باشید.
معمولاً پس از یک گفت‌وگوی خوب و فعالانه افراد بیان می‌کنند که خیلی سبک شدم، حالم بهتر شد، احساس می‌کنم خوب درکم می‌کنی، چه خوب که مثل همه قضاوتم نکردی و ممنون که نصیحتم نمی‌کنی... و جملاتی از این دست که نشان می‌دهد شما به خوبی مهارت گوش دادن فعال را یاد گرفته‌اید.
گاهی یاد داشتن یک مهارت ساده چقدر می‌تواند حال رابطه را خوب کند، برای یادگیری آن، وقت بگذارید و تلاش کنید.
نظر شما